Македонија наполни 31

Што мислите за сега ова досега?

Дали се прашувате дали некаде има нешто подобро?

Дали размислувате каде сте?

Дали се прашувате каде одите?

Ова се неколку стихови од песна на Ник Кершо во 1990-тите години, но се релевантни за моите размислувања денес, на 31-иот роденден на Македонија како независна национална држава; да, вие сте многу стара нација и народ, но откако го отфрливте југословенскиот и комунистичкиот јарем и одбравте независност, вие сте држава која на некој начин е врсник на многу современи национални држави во Европа и светот.

Епа среќен ден на независноста, Македонијо!

Ќе побарам да одговорите на горенаведените прашања, но дозволете ми првин да понудам свои одговори:

Што мислам за досегашното практикување на независноста на Македонија? Би рекол дека е „добро“, но може да биде и треба да биде многу подобро. Македонија потроши многу време во раните години на независност поради мамурлакот на комунизмот и некои многу лоши политички одлуки. Војната на НАТО против тогашна Југославија и наштети на Македонија, а многу претрпевте и од безмалку граѓанската војна во 2001 година која ја започнаа некои многу лоши злосторници кои допрва треба да бидат казнети (се надевам наскоро). Во 2006 година и во натамошните години, работите изгледаа подобро. Но, од 2017 година, работите тргнаа на полошо. Голем дел од вината за ова е на лоши актери од меѓународната сцена, но и кај некои Македонци. А некои од овие проблеми се поврзани со настани - главно со глобалните економски настани - кои се надвор од контрола на било кој Македонец. Ако треба да и дадам оценка на Македонија, од еден до пет, при што еден е највисоката, а пет е најниската оценка, јас би одбрал тројка. Но, ве молам, продолжете да читате, ќе биде подобро….

Дали мислам дека нешто можеше да испадне подобро? Па, се разбира дека мислам и дека мораше да биде подобро. Би требало цел на сите возрасни, а особено на родителите, да биде на своите деца и внуци да им остават нешто подобро. А има многу области каде што можете да го направите ова, почнувајќи со гласање за избрани претставници кои ќе носат (или барем би требало да носат) добри одлуки.

Не мислите дека било кој ќе го направи она што е правилно? Во ред, фер. Но, некој ќе биде избрани. Гласајте за најмалку расипаниот кандидат или кандидатка, ако веќе така гледате на работите. Ако не можете да направите ништо за она што ви го прават меѓународните претставници, можете барем да се исмевате со нив и да користите хумор за да се обидете малку да ги понижите (а тие навистина треба да бидат понижени).

Покрај гласањето и меѓународните претставници, можете да работите напорно во она што веќе го правите, да се насмевнете (дури и кога не сакате), бидете позитивни околу вашите деца (дури и кога не сте расположени), учете ги дома она што не се учи во училиштата (како вистинската историја на Македонија), обидете се да бидете пољубезни кон другите (и не, не ми кажувајте дека да се биде добар и љубезен е за улизици - не е така; добро е да се биде љубезен). И обидете се да ги смените работите што можете да ги смените, малку по малку. Верувајте ми за ова: јас го правам ова во мојот сопствен живот (се обидувам да променам мали нешта

над кои имам одредена контрола) и функционира. Престанете да се жалите и обидете се! (знам повеќемина Македонци кои го прифатиле овој став и се едни од најпозитивните – и најсодржајните – поединци кои ги познавам на лицето на земјата. Тие се здив на свеж воздух за оние околу нив и за мене).

Многу размислувам околу тоа каде е Македонија деновиве. Кога ќе ја посетам Македонија, што не се случува доволно често, разговарам со многу луѓе. Голем дел од овие разговори се вртат околу политиката, како домашната така и меѓународната, но најдобрите разговори што ги имам со моето македонско семејство и пријатели се

тие во кои политиката е целосно отсутна. При неодамнешната посета на Македонија, имав можност да учествувам во прекрасни, а сепак обични работи што Македонците ги прават секоја недела или месец – присуствував на фудбалски натпревар (сокер за моите американски читатели) со пријател чии синови играа (моите ушите беа почестени со радосните звуци на блиска свадба). Планинарев на Водно со пријателите, од јужната страна, пивнав малку мастика кај Милениумскиот крст, кој самиот, со неговата околина обвиена со магла, сочинуваат прекрасна и надземна сцена. Присуствував на роденденот на пријател и посетив одгледувач на овци во мало село во јужна Македонија - сето тоа помеѓу скари. Гледав Македонци – од сите возрасти – како пеат стари песни за Македонија во ресторан додека славеа крштевка. Се прошетав со бродче низ кањонот Матка до пештерата Врело и повторно бев поразен со стравопочит од убавината на Македонија (поминаа години откако не сум бил на Матка). И, се разбира, имав премногу добра македонска храна и пијалоци, во кои уживав со моето македонско семејство и пријатели додека зборував, се смеев и размислував за животот. И токму овие едноставни, а сепак обични, животни чинови, се однесуваат на тоа каде е Македонија и каде треба да биде во овие денови бидејќи токму овие работи ни даваат смисла во нашите животи. Не политиката. Значи кога гледам дека Македонците се обземени – главно среќно! – во овие обични работи имам надеж.

И конечно, не само што се прашувам каде оди Македонија, туку и знам дека насоката на Македонија речиси целосно зависи од тоа што ќе го направат и кажат Македонците. Да бидам искрен, иднината зависи од вас. Да, знам, меѓународната, предводена од Стејт департментот на САД, имаат големо влијание и се мешаат во Македонија (и, секако, не само Македонија, туку веројатно и во мнозинството земји во светот), а ЕУ има одредено право на глас и влијание, како и други меѓународни организации, но зависи од вас сами да ја одредите својата иднина. Затоа, направете си услуга: преземете ја контролата над сопствената иднината. Начинот на кој се прави ова доаѓа во многу форми, премногу за да се набројат овде. Но, јас знам дека вие сте свесни за ова затоа што што самите сте ми го кажале.

Едно нешто што навистина би сакал да го видам во Македонија е да покажете малку повеќе самопочит. Пренесувајте ја приказната за Македонија со гордост и чест. Престанете да ја понижувате и да зборувате лоши работи за Македонија. Погледнете

насекаде околу вас и најдете ги добрите работи во и за Македонија и разговарајте за нив – особено со вашите деца. Запомнете, во Македонија има повеќе добри работи отколку што можете да замислите. И раскажете му ја вашата приказна на светот, почнувајќи од меѓународните душкала кои живеат во Македонија. Покажете гордост во Македонија – и во Македонците – и, ако ви се укаже можност, кажете им на оние меѓународни претставници кои честопати ја газат Македонија нешто слично на ова: „Јас сум Македонец и се гордеам со мојата земја, со мојот народ, мојата историја,

мојата култура и многу повеќе. Ние сме европски народ и ја заслуживме почитта од вас и други. Би сакал да направите чекор назад, да размислите малку кои сме и што сме придонесоа и престанете да ни се обраќате од високо. Ви благодарам." Се разбира, не можете да го кажете ова ако не верувате во кажаното, а ако не верувате, тогаш, добро, можеби е време да се пензионирам од пишување.

Но, ако верувате во ова - а знам дека длабоко во себе верувате, затоа што стге ми го кажале тоа на многу начини – тогаш не само што треба да зборувате туку и да постапувате во оваа насока.

Честитки, Македонијо, што наполни 31 година, кога толку многу меѓународни експерти рекоа, во минатото (а некои и денес), дека ќе се распаднеш. Ти им докажа дека грешат. Ти преживеа. Сега, преземете малку повеќе одговорност, имајте малку повеќе самопочит, обидете се да бидете малку повесели, молете се често (дури и ако сте атеисти), научете ги вашите малечки за вистината и праведноста, правете

што е правилно, не живејте со лаги, одете напред и напредувајте.

За крај, песната што ја спомнав погоре од Ник Кершо ги вклучува и овие стихови:

Времето си тече

И ако не се смеевте, за малку ќе можевте да плачете

Животот продолжува, животот продолжува

Не знаеш што имаш сè додека си на праг да го загубиш

И навистина, животот продолжува, а Македонија започнува нова година. Запомнете што имате, градете врз тоа и не го пуштајте.

Да живее Македонија!